KONYA ÇEVRESİNDEKİ TARİHSEL YER ADLARI

Geymir: Obruk beldesinin gün batısında yaylalardan birinin adı.

Akşehir,Doğanhisar beldesine bağlı bir köyün adı Kemer.

Karaman’ın Başkale nahiyesi, Kemran adlı köyde asıl Konya’nın kuzeyinde bir boğaz var kar çok yağdığı zaman tren buradan karı söküp geçemez. Halk buraya Kemrebeli derlerki Gimri kelimesinin bozulmuş şeklidir.

I- Gemir: Kayseri merkeze bağlı bir köy.

II- Gemer: Kayseri merkeze , Ergilit Beldesine bağlı köy.

III- Gemelik:Kayseri’ye bağlı Moncisun Beldesinde bir köy

IV- Gemer: Kayseri’nin Aziziye kazasına bağlı Sarıs nahiyesinde bir köy.

Keza komşu vilayetlerden Niğde’nin Bor ve merkez kazalarında,Bordur merkez kazasında, Antalya’nın merkez, Manavgat,Korguteli, Kaş kazası, Ankara’nın Bala kazası ve Afyon merkez kazasında bu kimri adının değişik şekillerde bozuntularına rastlıyoruz. Birde Ermenek’te “Kimere” kelimesi ölçü anlamındadır.Ermenek’ten Mısır’a kereste gidermiş. Bu ölçü Kimrilerden kalmış diyorlar aslında “Kem” ve “Kemgü” kelimeleri dilimizde mikyas endaze anlamıyla kullanılır.

Erzincan’da ve çevresinde kullanılan hububat ölçüsüde “Sumar” birde Çumra’nın yörük köylülerinden ellilik bir kadınında adı “Sümergölü” olduğunu buraya yazıyorum.

İskitlerden “Saka”lara ait adları Konya’nın güney-doğusunda ki Bozdağın üstünde bulunan bir köyün adı “Aksakl”dır.Bu kelime topal manasının gelen aksakla alakası yok.Buradaki kelime Beyaz sakallı anlamındadır.Nitekim AKAT şehirlerinden birinin adı Aksak olduğu gibi Ankara merkezine bağlı bir kazanın adıda Aksaktır.

Konya ilinin, bir nahiyesinin adıda “Sakyatandır.(halkça çabuk uyanın derler)

Divan-ı Lügat-it Türk’te,Kaşgarlı Mahmut, Konya’ya “Sak” denildiğini yazıyor.Arapçaya sahra olarak geçti diyenlerde var.

Şarl Teksiye’nin Antone cetvelinden nakline göre biri İncesu çevresinde “Sakaena” diğeri Kayseri ile Yozgat arasında “Sakakoena” adlarında olmak üzere iki şehir görülüyor.Bu ismin yordamıyla “Medyayı” çiğniyerek Anadolu ortalarına kadar gelen ve Bizans döneminde şöhreti devam eden kavmin İskitlerden veya Sitlerden Sakalar olduğu anlaşılabilir.Bunlara yenilip ve boyun eğen Med padişahı Keyaksar sonradan bunları dağıtmaya muvaffak olabildi.

En sade sağlam mimari tarz olan “Dorik” tarzın mucidi İskitlerden “TOR”-Doriyerlere dair adları vilayetimizin bir çok yerinde şubeleri olan meşhur dağ silsilesinin adı TOR-OS, Konya Ereğlisinin merkez “Dorla-Torla” dır. Osmanlı Türklerinin Torlasuyu dedikleri Dinester ırmağı hatıra geldi. Çumra’nın Dinek beldesinde bir köyün adı Dorla-Torla dır.Şu münasebetle bilinen Trova “Tor-ova” adınında bu kökle ilişkisi var oldğunu söyleyebiliriz.

Aksaray ili merkez beldesinde Dor-Dur Hasanlı, Torik-Dorik ini, Afyon,Bolvadin kazası,İshaklı Beldesinde Tord, Mersin(İçel)in Gülnar kazası, Gilindiris nahiyesinde Toriko köy adları hep Tor isminin değişik şekillerde ve eklentilerle izlerini taşımaktadır.Konya ve çevresinde hamamlarda banyodan sonra kurulanmak veya silinmek üzere vücuda sardığımız havlulara Tor denir. Fransızcası “Tour”

Turisina’da yüksek dağ anlamına gelen Tor ile yuvarlak, toplu anlamına gelen Torlak’da ,bu kökten gelse gerektir.Türk filozofu Şeyh Bedreddin, Simavi’nin elemanlarından Torlak Kemal, Akkoyunlu Uzun Hasan’ın dedesi Tor Ali Bey gibi.

Konya’da Doruk oğulları adını taşıyan bir aile var. Rumelinin Komanova, Mutlova (Eti(Hitit) krallarından Muvattala) adının benzerliği çevresinden yetişmiş bir Tuğbayın eski aile adıda Dorik’tir.

Moğollara ait sandığımız bazı isimler Konya’nın Çumra kazasının bir köyünün adı Kaşın ha dır. Oktay Kaanın 5.oğlunun adıda Kaşin’dir.(kaynak: Ebulgazi Bahadır Han şeceresitürküne bak)

Gene Konya’nın güney-doğusunda bir yer adı Alakova da bize Moğolların Meryem anası demek olan Alankova’yı hatırlattı.

Kirligiret: Konya merkez Sille nahiyesine bağlı bir köy, çumra’nın Akviran nahiyesine bağlı köy Kirvatında Kerayta pek yakın söylenişi var.

Kaynak: CHP. Konya Halkevi Dergisi, yıl.1935 Mesut,Koman