TARİH VE ETİMOLOJİ

TARİH VE ETİMOLOJİ

Etimoloji: kelimelerin menşeini araştıran bilim.

Çingane/ çingene: Hindistan asıllı göçebe halk. Yunanca: Tsingani, lisanları başka dildir. Arab taifesi ol dilden anlamaz. Çingen misalinde söylerler. İstanbul ve Edirne ve sayir Rumeli Müslüman çingeneleri her hane ve her mücerredden yigirmi ikişer akçe resim verürler(Ömer Lütfi Barkan 1943)

Ermeni: Din veya millet terimi. Farsça: Armani * Evvel karye-i Bayur ki Ermeni kendidür,Dörtbin karaca akça bağ haracı deyü verürler imiş (Ö.L.Barkan)

• Karı, ermeni gelini gibi ne kırıtıyorsun (s.m. Akıs)
• Ermenistan: Ermenilerin Kafkasya’da ki cumhuriyeti.
• Erzurum: Doğu Anadoluda ki şehrin adı. Arz-ı Rum (Arabça ard ‘ toprak’ arazi ve Rum ‘Roma’ Bizans imparatorluğu; Anadolu) yahud Arzan-ı/ Erzen-i Rum .
• Erzurum’a yakın olan Arzan / Erzen şehri 1049 senesinde Selçuklular tarafından yıkıldıktan sonra ahalisi Erzurum’a yerleşmiş.
• ETNİK: “ İnsan grublarının menşeilerine göre (aidiyet) Fransızca, etnik, Yunanca: etnikos
• *Kent deyince yada kimi zaman kullanılan deyimle “metropol” farklı Tanrılara tapılan bir yer geliyor.(o.Duru)
• *Düşündükçe, son yıllarda patlak veren kürt sorunun etnik bir sorundan çok ekonomik sorun olduğu kanısına vardım( M.Ungan)
• *ADAM: “yetişkin erkek kişi, insan, Adem, Türkçede şahıs isimlerinde ki mana gelişmesi için b.Abbas yolcu
• Adem “erkek adı Adam < İbranicede “toprak” * Gelecek olduğunu bilse idi neslinden, almadan Hazret-İ Havayı boşardı Adem(şair Eşref) Adem baba “çıplak veya perişan kılıklı çıkarken iki dirhem bir çekirdek (R.Ilgaz)
• Yeni Latince. Pomun Adami, aynı manada (Adem’in elması”, Orta çağ inancına göre
• Hz. Adem’in yediği yasak elmanın boğazında takılı kalan parçası)
• *İbranice. Tappwahha-adam “insan şişi”
• *Zayıf, incecik boynunda ki adem elması aşırı belirginleşiyordu son günlerde.(Füruzan 192 k s) *Ayran bardağını ağzına dayayıp lıkır lıkır içti. Her yudumunda zayıf gırtlağında ki kemikli adem elması yukarı çıkıp çıkıp tekrar iniyordu.(M.B.Kanok)
• *Ademoğlu rezaletten hoşlanıyor vesselam (H.R.Gürpınar)
• Anadolu(vurgusu ikinci hecede) Yunanca(anatoli) *Bilmezsin Murad, bilemezsin,.. sen Anadolu uşağısın: temiz hava, temiz toprak başka şey…(Mahmut Yesari)
• *Anafor (argo) “yolsuz veya emeksiz elde edilen şey
• *Arı “Hind-Avrupa dillerinin bir şubesine ait
• *Asabiyet: sinirlilik
• *Asabiyet: milliyet hissi.
• *Asya: Bugünkü anlamı (kıtanın anlamı) Arapçası: Asiya
• Latince : Asia Eski yunanca (asia), Akatçası: asu “dışarı çıkmak”
• Çatak”iki dere veya iki yolun birleştiği yer; su akıntılı yerler, dağlarda derin dereler. *çıtak:köylü, kaba adam.
• *Çiğil Çiğil, bakınız cığıl cığıl “suyun akarken çıkardığı yavaş ve tatlı ses.
• *Dürzü: Arapça: Durzı “Suriyede ki Duruz cemaatına mensup kimse . Dürzi. Dürzü “herif gibi kabaca konuşanlarda hafif sövme tabiri.
• *Çora: tuz; çamaşır ve bulaşık yıkamada kullanılanbir çeşit toprak.
• *Alp eren “yiğit, kahraman” *Koca Hızır derlerdi alp erenlerinden şır ner bahadurlardan idi, bie er vardı. (Oruç b.Adil)
• *Alp dağları. Fransızca. Alpes. Eski yunanca da (Alpeis)
• *Derbend: Bir dağ geçişini koruyan kale, Farsça: darbend yani kapı sürgüsü (dar kapı)* Çok şehirler ve vilayetler, yollar, derbentler onun fermanıtdı, dağlar arasında dar boğaz şeklinde geçiş.

Kaynak:Tarih ve Etimolojik Türkiye Türkçesi;Andreas Tıetze Cı İst.2002.