ARKEOLOJİ NEDİR
Arkeoloji resimle de ilgilenen bilimdir. 1-arama ve bulma 2-tasnif ve tarif 3-tarihleme ve yorum.
Arkeoloji eskiden kalma,kırık dökük her şeyi toplar,tasnif eder bulunuş şartlarını göz önüne alarak sonuca ulaşır.
YUNAN ARKEOLOJİSİ
Yunan dili konuşan insanların Yunanistan’a 2.binin başında girdiği ve 2.binin ortalarında Miken medeniyetini yarattığı anlaşılmıştır. Yunan kültürü için klasik yada Helen sözü kullanılır. Zaman bakımından Demir çağı içine girer.Yunan arkeolojisinin son ucu olarak genellikle Roma imparatorluğunun kuruluş tarihi kabul edilen mö.31 dir.
3.Attalos’un krallığı Romalılara vasiyet etmesi ile Asia adı altında Roma eyaleti haline getirilmiş.
YUNAN YAYILMASI
Önce mö.1450 de Girit’e, Doğu Ege kıyıları ve adalara yayılmış. Ege dışında Kıbrıs, Sicilya.
Mö.1400 de Güney-batı Anadolu,Bodrum,Rodos,İstanköy daha kuzeyde Sisam ve Sakız adaları,Efes,Kuzey de Troya’ya. Anadoluda Pamfilya ve Kilikya,Batı Anadolu da İzmir’ mö.1000 de yerleşmişler. Yine göçenler İonlar ve Dorlar, Aiolar Gediz ile B.Menderes arasına yerleşmişler. İon’lar Atina’dan gelmişler. Ve mö10.yy da Milet,Kuşadası, Çamlı,Efes, Eski İzmir ve Samos’ta bulunmuşlar. Mö.9.yy sonunda Yunan tarihçisi Herodotos bu şehirleri sayıyor. Milet,Priene,Efes,Kolofon, Lebedos,Foça,Samos bu şehirlerin hepsi Karia’da olup aynı ağzı konuşuyorlar.
Dorlar aslı yunanlıdır. Girit ve Egenin güneyinde ki adalara ve Anadolunun güney-batısında ki yarım adalara yerleşmişler. Knıdos yani Datça’yı Ispartalılar kurmuş.
MÖ.8.yy ortasında Yunanlılar Akdenize ve Karadenize yayılmışlar. Mö.7.yy da da Çanakkale ye,Marmara kıyılarına yerleşmişler.Bu yerleşme ikiyüz sene sürmüş. Yayılmanın özünde ticari yayılma bulunuyor.Ayrıca iç siyasi kavgalardır.
Orta ve Batı Akdenizde Yunanlılara ilk karşı koyan iki siyasi güç Etrüsk ve Fenikeliler, Yunanlıların İtalya’ya yayılmalarını önlemişler.
Yunan şehirlerine doğulu zanaatkarlar yerleşmiş.Geç Hitit (Ahti Atikte Het oğulları diye geçer.),Urartu,Suriye ve Asur eserlerinin üzerinde ki motiflere hayvan resimleri kopya edilmeye başlamış. Orta ve doğu Anadolu ile Ege ilişkileri mö.8.yy dan buyana başlamış. Mö.8.yy da Anadolu’da Frig devleti, Doğu Anadolu’da ve Van çevresinde Urartu’lar.Karadenizin kuzeyinden Kırım’dan gelen Kimmerler Frigleri yıkmışlar. Ve Anadolu yaylaları ile Ege kıyılarında devlet kurmuşlar.Bu devletin adı Lidya dır. Bu kavmide mö.6.yy da Persler yenmiş. Helen çağında Anadolu’da küçük yerli krallıklar kurulmuş. Bunlar Bergama,Bitinya,Pontus,Komegena(Adıyaman çevresi olup kral Antikos) krallıkları gibi Doğu daki Urartu krallığının imal ettiği madeni eşyalar kara yoluyla Egeye getirilip satılmış Örnek:tunç kazanlar,boğa büstleri vb gibi eşyalar Urartuların ihraç mallarıdır.
Mö.7.yy da Karadenize Yunanlılar yayılmış. Fakat Karadeniz’e medeniyet kuran Miletliler. Yine mö.7.yy da Ege, Mısır ilişkileri sanat ve ticaret neticesinde heykelcilik, taş mimari ve anıtsal taş heykellerin yapımı Yunanistan’a Mısır’dan gelmiş.
Helenizm Anadoluda çok kuvvetlenmiş. Sebebi Anadolu ile Yunanistanın birbirine yakınlığıdır. Yunanlılar Anadolunun yalnız kıyılarına yerleşmişler. Ör: Menderes kıyıya fazla yakın değil. Anadolunun ve yakın doğunun Helenleşmesine en çok hükümdarlar önemvermiş. Ve hellenizmi yaymış. Yönünü batıya ilk çeviren hükümdar Frigya ve Lidya kral krallarıdır. Mesela Frig kralı Midas, Kime kralı Agamenon’un kızı ile evlenmiş ve Defli tapınağına taht hediye etmiş.
Güney Anadolu’da Likia ‘da mö.5.yy da Helenleşme başlamış.
Yakın doğuda yani Perslerde Helenleşmeye İskenderin istilası rol oynamış. Yunanlıları yerli kızlarla evlenmeğe teşvik etmiş. İskender’den sonra general Selefkos Suriye’yi Helenleştirmiş.Hellen kültürü daha doğuya OrtaAsya’ya ve Hindistan’a ulaşmış.
YUNANLILARIN ADI:
Yunan’da Akhai’lar. Homeros destanında Troya’ya sefer açan Mikenliler . Akhai’ler Mikenliler için Argoslular adını kullanmış.
Akhai adı mö.13.yy da Hitit ve Mısır yazılı belgelerinde geçen Akhiyava ve Akayivaşa adlarına benzemektedir. Hitit kralı Tuthalia ile Akhiyava memleketi kralı arasında siyasi mektuplaşmalar olmuş. Akhiyava, Hititçeden geçmedir.
Tarihi çağlarda YUNANLILAR kendilerine HELLENLER diyorlarmış.
İlk defa bu ad mö.7.yy da kullanılmış.
Homeros diyor ki: Hellenler Troya savaşlarına katılan kuzey Yunanistan’lı halktır.
Romalılar Yunanlılara “GREK” adını vermişler.
Eski ve yeni doğulu milletler ise Yunanlılara “İON” sözcüğüne yaklaşık ad takmışlar. Bu halklar İranlılar, Araplar sonra Türkler onları “YUNAN” olarak biliyorlar.
MÖ.8.yy da Sargon devri Asur yazıtlarında “Yaman”. Mö.5.yy da Akhamenit yazıtlarının Akatçasında”Yamanu” Eski Farsça ve Elamcada “Yauna” İbranicede “yavan”. Sankritçede “yavanah” şeklinde geçer. Kayn:Aşkıdil Akarca
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder