SUMERLER: Mezopotamya
(Güney Irak’a) ya mö.3500 ile 2000
yılları arasında yerleşmişler. Sumer tarihi mö.3 binlerde başlar.Sumer şehirleri tapınakların çevresine kurulan evlerden oluşmaktadır.
Mezopotamya’da taş bulunmadığı için kerpiç ve tuğla imalatını öğrenip, ev ve
hayvan barınağı yapmışlardır.
İlk defa yazıyı kullanarak yazılı tarihi başlatmışlar.
Sumerler, halk arasında“kengerler “diye anılırlar. Mesopotamya ‘da Kengerler bin yıl yaşamışlar. Ön Asya uzmanı:
Landsberger; Sumerlerin Güney
Irak’a, Bahreyn ‘nin Tilmun
adasında geldiklerini söylemiştir.
AKKADLAR: Sami soylu bir ırktır. Tarih sahnesine Suriye’de
çıkmışlar.Savaşçı olan bir çöl halkıdır.
Akkadlar, Sumerleri yenip egemenlikleri
altına almışlar. Daha ileri gidip Anadolu’nun bir bölümünü ele
geçirmişler. Sumerler ile Akkadlar
arasında ırk çatışması çıkmamış. Akkadlar imparatorluk dönemlerinde
Sümerceyi hep kullanmışlar.
Sumer ve Akkad kavimleri çivi yazısı kullanmışlar. Bu
medeniyetleri arkeologlar gün yüzüne
çıkarmışlar. Çivi yazısını filologlar çözdükten sonra kelime ve metin
araştırmalarına başlayıp, bu dilleri konuşanların iç dünyasına nüfus etmişler.
Böylecede Assur-Sumer bilimi doğmuş oldu.
Bu tabletlerin çözümünde ,hukukçular, din tarihçileri,
zıraatçılar,madenciler,zoolaglar v.s ile işbirliği yapıldı.
Ölü dillerde telaffuz yoktur.Yani hangi aksanla konuşulduğu
bilinmez.Sadece karekter denilen
şekiller vardır.Bu şekiller ( karekterler)
latin alfabesine çevirilmiştir.
Yani ölü dillerin nasıl konuşulduğu
bilinmemektedir.
Lidya dili sağdan sola doğru yazılıdır. Ancak bu dilin %50
si çözülebildi. Kısaca hind-avrupa dil ailesindendir.
Heredot’a göre Yunanlılar yazıyı Fenikelilerden öğrenmişler.
Fenike alfabesi 22 harfli olup
adı Kuzey Sami alfabesidir. Bu sami alfabesi Mö.8.y.y sonlarına kadar
yaygın şekilde kullanılmış. En erken yunan yazısı gibi SAĞDAN SOLA doğru
yazılmasıdır. Buda bize alfabenin doğu kökenli olduğunu gösterir.Bir doğru ilave
İnsanlığın ilk çıkış merkezi doğudur.
Likya dili, hind-avrupa dil ailesindendir.Dil kısmen
çözülmüştür.
Şimdi aşağıda seçme
olarak Sümerce ve Akkkadça örneklerin Türkçeleride verilmiştir.
SÜMERCE-TÜRKÇE:
AZU: hekim
A.MA: ana
Bal: isyan etmek
BALA:saltanat yılları (akkatçası: palu)
DUMU: oğul, evlat
E: ev, mabet
EME: lisan,dil
GEME: kadın köle
GUD: sığır
HAR.RA: faizli borç.
İGİ: göz
KA: kapı // KA.GAL:
şehir kapısı
KARAŞ: karargah
KASKAL: yol,sefer.
MU: isim,ad.
MU: yol
MUSSA: damat
NUN: prens, hükümdar
NINDA: ekmek
SAL: kadın
SILA: kuzu
TILLA: sokak, meydan
TUR: küçük
UR:insan, er
ZAL:parlak
AKKADÇA –TÜRKÇE:
Ahu: kardeş
Ahu: yabancı
Alpu: öküz
Amelu: insan,er
Asu:hekim
Babu: kapı
Banu: bina etmek
bitu: ev
edu, idu: bilmek, tanımak
idu: kol
harranu: yol,sefer
hattu: asa, sopa
ibru / ebru: dost, arkadaş
imeru: eşek, eşek yükü
kamu:bağlamak
karasu: iftira etmek
kurunnu: şarap
lisanu: dil, lisan
mihru: akran,eşdeğerde insan
maru(mar’u): oğul, evlat
matu: ölmek
mutu: ölü
palasu: delmek, delik açmak
panu: ön, çehre
pu(KA): ağız
sagu: (kanuna göre) hareket etmek
şammu: ot,bitki.
Şibu: yaşlı, şahit.
Ummu: anne, ana
Zeru: tohum
